İstanbul 4. FSHM 2021/145 E. Patent Hakkına Tecavüz Kararı

ESAS NO : 2021/145 Esas
KARAR NO : 2022/5

DAVA : Patent (Patent Hakkına Tecavüzden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 14/01/2020
KARAR TARİHİ : 18/01/2022

Mahkememizde görülmekte bulunan Patent (Patent Hakkına Tecavüzden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:

Davacılar vekilinin mahkememize verdiği dava dilekçesi ile; müvekkil …’da kain bir şirket olarak dünya çapında 60’tan fazla ülkede faaliyet gösterdiğini, müvekkil şirket kurulduğu 1970 yılından bu yana beşeri veya veterinerlik kullanımı için farmasötik preparatlarda ilaçların imalatı ve işlenmesi de dahil olmak üzere kimya ve farmasötik alanlarda faaliyet gösterdiğini, 2014 yılında … bünyesine dahil olan müvekkil 10 farklı ülkede 20’den fazla tesisi bir araya getirerek Geliştirme & Teknoloji ve Üretim olmak üzere iki farklı alanda bir dizi hizmet sunduğunu, farmasötik sektörde orijinatör olan yani buluşları sayesinde bilim ve tekniği ileri götüren firmalardan olduğunu, bir farmakolojik ürünün yeni bir tedavi yöntemi olarak kabul edilebilmesi bir buluşa konu olması ve daha sonra ruhsatlandırılması gerektiğini, uzun yıllar süren araştırmaları, farmakolojik, toksikolojik çok sayıda test, deney ve araştırmayı gerektirme olduğunu, müvekkile ait olan … ve … sayılı patentlerle koruma altına alınan insan sağlığına ve tedavisine katkısı bulunan buluşlara konu ürün ve yöntemler ile üretilen … etken maddeli “…225 mg saşe, 20 adet”, “… 300 mg kapsül, 20 adet”, “… süspansiyon için kuru toz, 100 ml”, ve “… süspansiyon için kuru toz, 200 ml” ürünleri, müvekkilimizin yıllar süren emekleri ve gerçekleştirdiği büyük miktarda yatırımlar sonucunda ruhsatlandırıldığını, kısaltılmış ruhsat başvurusu yolu ile ruhsat almış olduğunu, …”, “…, 200 ml” ve “…” ürünlerinin müvekkil …ve … sayılı patent istemlerin kapsamında olduğunu, müvekkil patent haklarına tecavüz teşkil ettiğinin veya edeceğinin tespitine ve patente tecavüzün tespitine binaen tecavüzün önlenmesi (men’ine) ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasını (ref’ine) yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle ; Davacılardan … adına tescil edilmiş olan … (…) ve … (…) sayılı patentlerden doğan haklarına, davalı müvekkile ait “…”, “…” ve “…, 20 kapsül” ürünleriyle tecavüz edildiği iddiası ile tecavüzün tespiti, men’i ve ref’i davası açıldığını, tecavüz suretiyle üretilen ürünlerin, toplatılmasına, el konulmasına, imhasına ve hükmün ilanına karar verilmesi talep ve dava edildiğini, müvekkil … A.Ş. Türkiye ilaç sektörünün lideri konumunda olduğunu, 1912 yılından beri insan sağlına yönelik ilaç ürünlerini öncü ve yenilikçi yaklaşımıyla hekim ve hastaların hizmetine sunduğunu, … firması, dünyanın en büyük 100 ilaç şirketi arasına giren ilk Türk şirketi olduğunu, müvekkilimiz, uzman, yetkin ve insan gücüyle Türk İlaç sektörünün en yüksek istihdamı sağlamakta ve yaklaşık 40 ülkeye gerçekleştirdiği ihracatla ülkemize ciddi döviz girdisi sağladığını, Avrupa’nın en saygın iş ödülü “…’de inovasyon kategorisinde Avrupa’nın ilk 25 şirketi arasına girdiğini, davalı müvekkil, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) nezdinde … tarih ve … sayı İle “…” ve “…” ürünleri için kısaltılmış ruhsat başvurusunda bulunduğunu, müvekkil “…” ve “…” ürünlerine ait ruhsat başvurusunun TİTCK tarafından onaylanmasından sonra davacılardan …, … 54. Noterliği vasıtası ile …tarih ve … Yevmiye no’lu bir ihtarname keşide edildiğini, …ve … sayılı patentleri ihlal edecek her türlü fiilden müvekkilimiz bu ihtarnameye herhangi bir gecikme olmaksızın … 25. Noterliği vasıtasıyla … tarih ve … yevmiye no ile cevapları ilettiğini, müvekkil verdiği cevapta ayrıntılı bir şekilde, ihtarname konusu ürünlerin patentlerin koruma kapsamına dahil olmadığını ve patent korumasından doğan hakları ihlal etmediğini, ihtarnameye cevapta ilaç ruhsat dosyalarının gizli bilgiler içermesinden dolayı 3. kişilere bir kopyasının verilemeyeceğini, patent sahibinin teknik uzmanı ve müvekkil teknik uzmanı ile birlikte işbu davaya konu ürünlerin ruhsat dosyalarında patentlerin koruma kapsamıyla ilgili kısımlarının incelemeye açabileceğinin bildirildiğini, müvekkil … ürünleri için almış olduğu ruhsat üzerinde 13.09.2019 ve 25.10.2019 tarihinde yapılan değişiklikler ile “…”, “…” ve “…” ürünlerini ruhsatlandırdığını, davacılardan …, müvekkil vermiş olduğu ihtara cevaplara karşı sessiz kaldığını, davacılardan …Şirketi yönünden husumet, itirazımızın kabulü ile sıfat yokluğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olan davanın reddini, bilirkişi incelemesi dâhil olmak üzere tahkikatın her aşamasında müvekkil şirketin ticari sırlarının bilgi, belge ve dokümanlarının gizliliğinin gözetilmesini, yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini savunmuştur.

KANAAT VE GEREKÇE

Dava, davacı adına TPMK nezdinde tescilli …ve … sayılı patent istemlerine, davalının …, …, …, 20 kapsül isimli ürünlerini kullanması sureti ile patent hakkına tecavüz de bulunduğunun tespiti, men’i, ref’i ile hükmün ilanı istemlerine ilişkindir.

TPMK kayıtlarının incelenmesinde davacıya ait … numaralı patent başvurusunun 02/03/2007 tarihli olduğu, söz konusu patentin … numaralı Avrupa Patentinin Türkiye’de validasyonu sonucunda geçerlilik kazandığı, işbu patentin 8 adet isteminin bulunduğu, 1 numaralı isteminin bağımsız istem olduğu, istemin kapsamının … olarak saf … hazırlama yöntemi olduğu, yine davacıya ait … numaralı patent başvurusunun 16/11/2007 tarihli olduğu, söz konusu patentin … numaralı Avrupa Patentinin Türkiye’de validasyonu sonucunda geçerlilik kazandığı, işbu patentin 5 adet isteminin bulunduğu, 1 numaralı isteminin bağımsız istem olduğu, istemin kapsamının (R) veya (S) kiraliteye sahip kristalin formda … molekülü olduğu gelen yazı cevabından anlaşılmıştır.

Uyuşmazlığın teknik yönü gözetilerek HMK 266. madde gereğince bilirkişi incelemesi yaptırılmış ve düzenlenen raporun bilimsel olarak konsunda uzman olan bilirkişilerce hazırlanmış olması nedeniyle rapor içeriği hükme dayanak olarak alınmıştır.

… Nöbetçi FSHHM’ne talimat yazılmış, Talimat mahkemesince TİTCK nezdinde 29.07.2021 tarihinde bilirkişilerce ve teknik uzmanlarla inceleme yapılmasına karar verilmiş, uzman bilirkişi heyetinden oluşan bilirkişilerce inceleme yapılarak bilikişilerden rapor alınmıştır.

Bilirkişi heyetince Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu yetkilileri ile ruhsat dosyaları üzerinde inceleme yapılmıştır. Bilirkişiler …, … ve patent vekili …’dan oluşan heyetin 31.08.2021 tarihli raporlarında özetle; tecavüz iddiasına konu …, …, …, 20 kapsül isimli ürünlerin, davacıya ait … ve … sayılı patenlerin aynen veya eşdeğer kapsamları içerisinde kalmadığı, dolayısı ile tecavüz koşullarının oluşmadığı sonucuna ulaştıkları anlaşılmıştır.

6769 sayılı SMK “Patent hakkının kapsamı ve sınırları” başlıklı mülga 551 sayılı KHK’nın 73. Vd Maddelerine paralel olarak düzenlenen MADDE 85- “(1) Patent sahibi, buluşun yeri, teknoloji alanı ve ürünlerin ithal veya yerli üretim olup olmadığı konusunda herhangi bir ayrım yapmaksızın patent hakkından yararlanır. (2) Patent sahibinin, izinsiz olarak yapılması hâlinde aşağıda belirtilen fiillerin önlenmesini talep etme hakkı vardır:a) Patent konusu ürünün üretilmesi, satılması, kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle elde bulundurulması. b) Patent konusu olan bir usulün kullanılması. c) Kullanılmasının yasak olduğu bilinen veya bilinmesi gereken usul patentinin kullanılmasının başkalarına teklif edilmesi. ç) Patent konusu usul ile doğrudan doğruya elde edilen ürünlerin satılması, kullanılması, ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle elde bulundurulması.(3) Aşağıda sayılan fiiller patentin sağladığı hakkın kapsamı dışındadır: a) Sınai veya ticari bir amaç taşımayan ve özel maksatla sınırlı kalan fiiller. b) Patent konusu buluşu içeren deneme amaçlı fiiller. c) İlaçların ruhsatlandırılması ve bunun için gerekli test ve deneyler de dâhil olmak üzere, patent konusu buluşu içeren deneme amaçlı fiiller. ç) Sadece bir reçetenin oluşturulması için eczanelerde yapılan ilaçların seri üretim olmadan hazırlanarak kullanılması ve bu şekilde hazırlanan ilaçlara ilişkin fiiller. d) Patent konusu buluşun Paris Sözleşmesine taraf devletlerin gemi, uzay aracı, uçak veya kara nakil araçlarının yapımında veya çalıştırılmasında veya bu araçların ihtiyaçlarının karşılanmasında, söz konusu araçların geçici veya tesadüfi olarak Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde bulunması şartıyla kullanılması…..” hükümlerine amirdir.

Yine aynı yasanın mülga KHK 83 maddesine paralel olarak düzenlenmiş olan “Korumanın kapsamı” başlıklı MADDE 89- (1) Patent başvurusu veya patentin sağladığı korumanın kapsamı istemlerle belirlenir. Bununla birlikte istemlerin yorumlanmasında tarifname ve resimler kullanılır.(2) İstemler, kullanılan kelimelerin verdiği anlamla sınırlı olarak yorumlanamaz. Ancak istemler, koruma kapsamının tespitinde, buluşu yapan tarafından düşünülen fakat istemlerde talep edilmeyen, buna karşılık ilgili teknik alanda uzman bir kişi tarafından tarifname ve resimlerin yorumlanması ile ortaya çıkacak özellikleri kapsayacak şekilde genişletilemez. (3) İstemler, başvuru veya patent sahibine hakkı olan korumayı sağlayacak ve üçüncü kişilere de korumanın kapsamı açısından makul bir düzeyde kesinlik ifade edecek şekilde yorumlanır. (4) Patent başvurusunun sağladığı korumanın kapsamı, patentin verilmesine kadar geçen süre için başvurunun yayımlanmış olan istemleri ile belirlenir. Ancak patentin verildiği hâli veya itiraz veya hükümsüzlük işlemleri sonucunda değiştirilmiş hâli, koruma alanının genişletilmemiş olması şartıyla başvurunun sağladığı korumayı geçmişe dönük olarak belirler. (5) Patent başvurusunun veya patentin sağladığı koruma kapsamının belirlenmesinde, tecavüzün varlığının ileri sürüldüğü tarihte istemlerde belirtilmiş unsurlara eşdeğer nitelikte olan unsurlar da dikkate alınır. Bir unsur, esas itibarıyla istemlerde talep edilen unsur ile aynı işlevi görüyor, bu işlevi aynı şekilde gerçekleştiriyor ve aynı sonucu ortaya çıkarıyorsa, genel olarak istemlerde talep edilen unsurun eşdeğeri olarak kabul edilir. (6) İstemlerin kapsamını belirlemek için patentin verilmesi ile ilgili işlemler sırasında veya patentin geçerliliği süresince, koruma kapsamının belirlenmesinde patent başvurusu veya patent sahibinin beyanları dikkate alınır. (7) Patent, buluşla ilgili örnekler içeriyorsa istemler bu örneklerle sınırlı olarak yorumlanamaz. Özellikle ürün veya usulün sahip olduğu ilave özelliklerin patentte açıklanan örneklerde bulunmaması, bu örneklerde bulunan özellikleri kapsamaması veya bu örneklerde belirtilen her amaç veya özelliği gerçekleştirememesi hâllerinde, ürün veya usul istemlerle sağlanan koruma kapsamının dışında tutulmaz.” şeklinde düzenlenmiştir.
Bir isteme tecavüzden söz edebilmek için istemde yer alan unsurların tamamı, suçlanan araçta da aynen/ lafzi bir şekilde veya eşdeğeri ile bulunmalıdır. Bu karşılaştırmada suçlanan araç, istemlerin kapsamına giriyorsa ihlal vardır. ( Noyan, Patent sf. 276-277)

Yukarıda anılan mevzuat hükümleri çerçevesinde bilirkişi heyeti tarafından yapılan inceleme sonucunda; tecavüz iddiasına konu …, …, …, 20 kapsül isimli ürünlerin, davacıya ait … ve … sayılı patenlerin aynen veya eşdeğer kapsamları içerisinde kalmadığı, dolayısı ile tecavüz koşullarının oluşmadığı sonucuna varılmıştır.

Tüm dosya kapsamı, sunulan tüm deliller, 31.08.2021 tarihli bilirkişi raporu bir arada değerlendirildiğinde, patent hakkına tecavüz koşullarının oluşmadığı kanaatine varılarak sübut bulmayan davanın reddine karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm tesis olunmuştur.

HÜKÜM :

Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere,
1-Davanın REDDİNE,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi uyarınca hesap olunan 80,70 TL karar harcından peşin yatırılan 54,40 TL’nin mahsubu ile kalan 26,30 TL bakiye karar harcının davacıdan tahsili ile Hazineye irat kaydına,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davalı vekili yararına hesap olunan 7.375,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davalıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5-Yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısmının ve karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Dair taraf vekillerinin yüzüne karşı, (HMK 345/1 md. gereğince) gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde Mahkememize veya başka bir yer mahkemesine dilekçe ile başvurmak ve istinaf harcı ile gerekli giderlerin tamamı ödenmek suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı.18/01/2022

Kaynak: Yargıtay