ESAS NO : 2021/275 Esas
KARAR NO : 2022/26

DAVA : Patent (Tecavüzün Tespiti İstemli)


DAVA TARİHİ : 09/03/2021
KARAR TARİHİ : 01/03/2022

Mahkememizde görülmekte bulunan Patent (Tecavüzün Tespiti İstemli) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:

Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin sürekli teknoloji ve tasarım geliştirmeleri sonucunda üretilen patentli yenilikçi ve hareket özgürlüğü sağlayan özellikli … markalı gözlükleri dünya çapında 45 ülkede satışa sunduğunu, bulunduğu her ülkede kendi kulvarında pazar lideri konumunda olduğunu, müvekkili şirketin uzun yıllardır ülkemizde de patentli … markalı gözlükler, gözlük grubu markaların en çok tercih edilenleri arasında olduğunu, müvekkili şirketin tüketicilere daha yüksek kalitede ürün ve hizmet sunabilmek adına ciddi yatırım ve araştırmalar yaptığını, bu alanda tescilli birçok patenti tasarımı ve markayı elinde bulundurmakta olduğunu, patentlerini ve markalarını Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) nezdinde tescil ettiren müvekkili şirketin Türkiye’de ulusal koruma sağlayacak tescillerini ise TPMK aracılığı ile gerçekleştirmiş olduğunu, davalının paten hakkına tecavüz ve haksız rekabet teşkil ettiğinin tespitini, paten hakkına yönelik ihlalin ve haksız rekabetin önlenmesini, durdurulmasını, vekalet ücreti ve tüm yargılama giderlerinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.


Davalı asil cevap dilekçesinde özetle; … adlı ürünün … Adına patentli olduğunu mahkeme kararı ile öğrenmiş bulunduğunu, paten veya faydalı model sahibinin izni olmaksızın buluş kanunu ürünü kısmen veya tamamen üretme sonucu taklit etmediğini, ayrıca sattığı ürünün kısmen veya tamamen taklit suretiyle meydana getirildiğini, müessese sahibi ve mesul müdürü olarak ürünün üreticisi olmadığını, bu ürünün satışı ile ilgili olarak …Tic. Ltd. Şti’den marka gözlük, … Ltd Şti’den marka gözlükleri aldığını, dolayısı ile ürünün patent hakkı sahibinin olduğunu bilmediğini, satıcıların sattığı ürünlerin sanıldığının aksine başka bir gerçek hakka dayalı olup olmadığını araştırma zorunluluğu olmadığını, zincirin son halkası olan perakende satıcılara gereğinden ağır bir yük getireceğinden doğru olmayacağını, müessese sahibi ve mesul müdürü olarak güvenilir tacir imajımı sarstığını, bu dava konusu ile alakalı ruhen ve ticari olarak oldukça yıprandığını, bu nedenle maddi manevi dava açma hakkını saklı tuttuğunu, davanın reddini ve mahkeme masraflarının tamamının davacı üstüne bırakılmasını talep etmiştir.


Mahkememize sunulan 16/04/2021 tarihli bilirkişi raporunda özetle ; davalı yana ait “…” adresine gidilerek, dosya kapsamı ve tespit talep dilekçesindeki delil tespit talepleri nazara alınarak, fotoğraf ve görsel suretlerde eklenmek üzere yerinde inceleme esnasında satışa hazır halde 16 adet olarak tespit edilen somut dava konusu esnek saplı gözlük tespit edildiği, davalı yan …” in “…” adresinde yerinde inceleme esnasında tespit edilen somut dava konusu esnek saplı gözlüklerden 9 tanesinin üzerinde “…” ibareli marka, 7 tanesinin üzerinde ise “…” ibareli marka yer aldığı, davacı yan … firmasına ait … dosya numaralı buluş adı “…” olan patent başvurusu ve … dosya numaralı buluş adı “…” olan patent başvurusu ile aleyhine tespit istenen davalı yan …” in “…” adresinde yerinde inceleme esnasında tespit edilen esnek saplı gözlüklerin kıyaslanması akabinde, Davalı yan …” in adresinde tespit edilen “…” ve “…” ibareli markalı…, davacı yan … firmasına ait … dosya numaralı buluş adı “…” olan patent başvurusu ve …dosya numaralı buluş adı “…” olan patent başvurularının teknik özelliklerinin benzer olduğu şeklinde görüş bildirilmiştir.

KANAAT VE GEREKÇE

Dava konusu uyuşmazlığın, davalı kullanımlarının davacıya ait … ve … numaralı patent haklarına tecavüz ve haksız rekabet teşkil edip etmediğinin tespiti, tespiti halinde bunun durdurulması, önlenmesi ve sonuçlarının ortadan kaldırılması istemine ilişkindir.


TPMK kayıtlarının incelenmesinde, davacı adına … dosya numaralı buluş adı “…” olan patent başvurusunun, 21.03.2018 tarihinde tescil edildiği, beş adet isteminin bulunduğu, … dosya numaralı buluş adı “…” olan patent başvurusunun dört adet istemden oluştuğu halen geçerliliklerini korudukları görülmüştür. Davalı adına TPMK nezdinde herhangi bir faydalı model ya da patent başvurusunun bulunmadığı anlaşılmıştır.


Tecavüz iddiasına konu ürünlerin kullanımına ilişkin davalı iş yerinde yapılan incelemede, dava konusu 16 adet gözlük modeli tespit edilmiş, bilirkişi tarafından numune olarak 1 adet … markalı …, … model gözlüğü incelemeye esas numune olarak alındığı görülmüştür.


Patent veya faydalı model hakkına tecavüz sayılan fiiller MADDE 141- (1) Aşağıdaki fiiller, patent veya faydalı model hakkına tecavüz sayılır:


a) Patent veya faydalı model sahibinin izni olmaksızın buluş konusu ürünü kısmen veya tamamen üretme sonucu taklit etmek.


b) Kısmen veya tamamen taklit suretiyle meydana getirildiğini bildiği ya da bilmesi gerektiği hâlde tecavüz yoluyla üretilen buluş konusu ürünleri satmak, dağıtmak veya başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak ya da bu amaçlar için ithal etmek, ticari amaçla elde bulundurmak, uygulamaya koymak suretiyle kullanmak veya bu ürünle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunmak,


c) Patent sahibinin izni olmaksızın buluş konusu usulü kullanmak veya bu usulün izinsiz olarak kullanıldığını bildiği ya da bilmesi gerektiği hâlde buluş konusu usulle doğrudan doğruya elde edilen ürünleri satmak, dağıtmak veya başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak ya da bu amaçlar için ithal etmek, ticari amaçla elde bulundurmak, uygulamaya koymak suretiyle kullanmak veya bu lerle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunmak.


Patent hakkına tecavüzün tespit edilebilmesi için öncelikle patentin kapsamının kesin bir şekilde belirlenmesi gerekir.


Patent Hakkının Kapsamı SMK’nın 89. maddesi şu şekildedir: Korumanın kapsamı MADDE 89-
(1) Patent başvurusu veya patentin sağladığı korumanın kapsamı istemlerle belirlenir. Bununla birlikte istemlerin yorumlanmasında tarifname ve resimler kullanılır.


(2) İstemler, kullanılan kelimelerin verdiği anlamla sınırlı olarak yorumlanamaz. Ancak istemler, koruma kapsamının tespitinde, buluşu yapan tarafından düşünülen fakat istemlerde talep edilmeyen, buna karşılık ilgili teknik alanda uzman bir kişi tarafından tarifname ve resimlerin yorumlanması ile ortaya çıkacak özellikleri kapsayacak şekilde genişletilemez.


(3) İstemler, başvuru veya patent sahibine hakkı olan korumayı sağlayacak ve üçüncü kişilere de korumanın kapsamı açısından makul bir düzeyde kesinlik ifade edecek şekilde yorumlanır.


(4) Patent başvurusunun sağladığı korumanın kapsamı, patentin verilmesine kadar geçen süre için başvurunun yayımlanmış olan istemleri ile belirlenir. Ancak patentin verildiği hâli veya itiraz veya hükümsüzlük işlemleri sonucunda değiştirilmiş hâli, koruma alanının genişletilmemiş olması şartıyla başvurunun sağladığı korumayı geçmişe dönük olarak belirler.


(5) Patent başvurusunun veya patentin sağladığı koruma kapsamının belirlenmesinde, tecavüzün varlığının ileri sürüldüğü tarihte istemlerde belirtilmiş unsurlara eşdeğer nitelikte olan unsurlar da dikkate alınır. Bir unsur, esas itibarıyla istemlerde talep edilen unsur ile aynı işlevi görüyor, bu işlevi aynı şekilde gerçekleştiriyor ve aynı sonucu ortaya çıkarıyorsa, genel olarak istemlerde talep edilen unsurun eşdeğeri olarak kabul edilir.


(6) İstemlerin kapsamını belirlemek için patentin verilmesi ile ilgili işlemler sırasında veya patentin geçerliliği süresince, koruma kapsamının belirlenmesinde patent başvurusu veya patent sahibinin beyanları dikkate alınır.


(7) Patent, buluşla ilgili örnekler içeriyorsa istemler bu örneklerle sınırlı olarak yorumlanamaz. Özellikle ürün veya usulün sahip olduğu ilave özelliklerin patentte açıklanan örneklerde bulunmaması, bu örneklerde bulunan özellikleri kapsamaması veya bu örneklerde belirtilen her amaç veya özelliği gerçekleştirememesi hâllerinde, ürün veya usul istemlerle sağlanan koruma kapsamının dışında tutulmaz. İlgili maddeden de anlaşılacağı üzere, patent korumasının kapsamı istemlerle belirlenir. İstemlerin yorumlanmasında ise tarifname ve resimler kullanılır. Tarifname ve resimler koruma kapsamının belirlenmesinde doğrudan rol almayan yardımcı unsurlardır. İstemler yorumlanırken, koruma kapsamı – kullanılan kelimelerin anlamıyla sınırlandırılmaz. İstemler, buluşun korunacak unsurlarını ifade eden metinler olduğundan; buluş sahibi patentten beklediği korumayı adil ve bir şekilde ancak istemlerin kesin ve doğru yorumlanmasıyla elde edebilir.


Tecavüzün gerçekleşip gerçekleşmediğini anlamak için öncelikle patent kapsamı doğru şekilde belirlenmelidir. Patent kapsamına yapılan yetkisiz/ haksız bir saldırı tecavüzün olup olmadığını belirleyecektir. Patentle korunan buluşun istemleri, tecavüz ettiği iddia edilen unsurla karşılaştırılır. Karşılaştırma yapılırken, mütecaviz unsurun patentle korunan unsurla aynı olup olmadığının yanı sıra eşdeğer nitelikte olup olmadığı da değerlendirilir. Karşılaştırma sonucunda, mütecaviz unsur patent istemlerinin kapsamına giriyorsa tecavüz gerçekleşmiş demektir.


6769 Sayılı SMK da patent hakkının kapsamı, sınırları ve tecavüz sayılan fiiller Madde 85 ve Madde 141 de düzenlenmiş olup, yazılı maddeler uyarınca patent hakları tecavüze uğrayan hak sahiplerinin ileri sürebileceği talepler ve kapsamları yine 6769 Sayılı SMK Madde 149 da belirlenmiştir.
Davalı tarafça cevap dilekçesinde ve duruşmada ki beyanlarında, sattığı ürünlerin faturalı olduğunu, ürünlerin patenthakkına tecavüz teşkil eden ürünler olduğunu bilmediğini, zaten ürünleri 01/04/2021 tarihinde iş yerinden kaldırdığını beyan ettiği görülmüştür.


Tüm bu açıklamalar muvacehesinde toplanan deliller, hükme esas alınan bilirkişi raporu, davalı yan beyanları bir bütün olarak ele alındığında, davacı.. firmasına ait … dosya numaralı buluş adı “…” olan patent başvurusu ve … dosya numaralı buluş adı “…” olan patent başvurusu ile aleyhine tespit istenen davalı yana ait iş yerinde yapılan inceleme esnasında tespit edilen esnek saplı gözlüklerin kıyaslanması akabinde, davalıya ait adreste tespit edilen “…” ve “…” ibareli markalı esnek saplı gözlüklerin, davacı yan … firmasına ait …dosya numaralı buluş adı “…” olan patent başvurusu ve …dosya numaralı buluş adı “…” olan patent başvurularının teknik özelliklerinin benzer olduğu, bu suretle patent hakkına tecavüz ve buna bağlı olarak TTK md. 55/1-a-4 maddesi uyarınca haksız rekabet koşullarının da oluştuğu görülmekle sübut bulan davanın kabulüne karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.

HÜKÜM :

Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere,

1-Davanın KABULÜ İLE, davalıya ait iş yerinde kullanılan … ve … marka ibareli “…” davacıya ait … numaralı “…” ve … numaralı “…” olan tescilli patent haklarına tecavüz ve haksız rekabet teşkil ettiğinin tespiti ile bunun önlenmesine, durdurulmasına ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasına,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi uyarınca hesap olunan 80,70 TL karar harcından peşin yatırılan 59,30 TL’nin mahsubu ile kalan 21,40 TL bakiye karar harcının davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davacı vekili yararına hesap olunan 7.375,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan: 1.000,00 TL bilirkişi ücreti, 146,00 TL posta gideri olmak üzere toplam 1.146,00 TL ve 118,60 TL harç (peşin+başvuru) olmak üzere toplam 1.264,60 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısmının talep halinde ve karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Dair dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda (HMK 345/1 md. gereğince) gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde Mahkememize veya başka bir yer mahkemesine dilekçe ile başvurmak ve istinaf harcı ile gerekli giderlerin tamamı ödenmek suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi.01/03/2022

Kaynak: Yargıtay

En yeni İstanbul 2. FSHM 2015/137 E. Patent Hakkına Tecavüz Kararı
Listeye geri dön
Daha eski İzmir FSHM 2020/69 E. Patent Lisansının Feshi Kararı